يکشنبه 22 مرداد 1396-10:57 کد خبر:28063

بحران به قلب ذخیره گاه های آبی مازندران هجوم آورده است

استرس خشکسالی در دیار باران!

انعکاس شمال - در مقایسه با سال گذشته سطح آب های زیرزمینی استان مازندران 47میلیون متر مکعب کاهش یافته است. این اتفاق زنگ هشداری است برای ساکنان سرسبزترین استان کشور


انعکاس شمال،سرویس اجتماعی:  در مقایسه با سال گذشته سطح آب های زیرزمینی استان مازندران 47میلیون متر مکعب کاهش یافته است. این اتفاق زنگ هشداری است برای ساکنان سرسبزترین استان کشور.یعنی اینکه خطر خشکسالی دامن گیر سرسبزترین مناطق ایران نیز شده است، استان مازندران که قبلا در شمار استان های پرباران کشورمان بود این روزها در معرض کم آبی قرار گرفته است. صبحت از خشکسالی مازندران تا چند سال اخیر در تصور کسی نمی گنجید اما اکنون به واقعیتی انکار ناپذیر تبدیل شده است.

از ابتدای مهرماه سال 95 تاکنون میزان بارندگی 23درصد کاهش داشت.در فصل زراعی نیز 41درصد کاهش بارندگی را در این استان شاهد بوده ایم. بر اساس آمارهای اعلام شده از سوی کارشناسان امرکاهش بارندگی در مناطق شرقی و مرکزی بیشتر محسوس بود وبه مرز40تا64درصد رسید.البته اپیدمی کاهش آب دامن رودخانه ها را نیز گرفته است . بگونه ای که طبق برآوردهای اعلام شده از سوی شرکت آب منطقه ای استان مازندران تا پایان تیرماه امسال شاهد کاهش 19درصدی آب رودخانه ها بودیم که این میزان در مناطق شرقی  آمار59تا70درصدی را حکایت می کند.

با این احوالات  باید به این نکته توجه داشت که مازندران استانی است  که جزو قطب های کشاورزی  محسوب می شود و کشت برنج هم تابستانه است و تقاضای آب افزایش می یابد . از سویی دیگر با افزایش جمعیت و گرمای بیش از حد  امسال میزان تقاضای آب شرب نیز افزایش یافته است.

محمد ابراهیم یخکشی مدیر عامل شرکت آب منطقه ای استان مازندران بر این باور است که تعدادی از سدهای استان هنوز وارد مدار نشده است ،اگر این اتفاق بیفتد .میزان خشکسالی کمتر خواهد شد. سد گلورد در سال آینده ابگیری خواهد شد. سد البرز و سد هراز  نیز درحال تکمیل است.

وی ادامه داد: در حال حاضر حدود 9درصد از  پتانسیل آب از طریق سدها ذخیره سازی می شود، در برنامه های میان مدت و بلند مدت افزایش میزان ذخیره آب در اولویت برنامه هاست. در برنامه میان مدت طی سال های آتی با افزایش آب سدهای گلورد،هراز ، بابل و ... این میزان به 32درصد خواهد درسید. در برنامه دراز مدت با ورود سدهای در حال بررسی به این مدار میزان مهار آب به 42درصد خواهد رسید.

 

حفرچاه های غیر مجاز در سطح استان یکی دیگر از عوامل حر در مرز خشکسالی در مازندران است .بحثی که طی سالهای اخیر مقابله با آن در دستور کار متولیان امر قرار گرفته است. در مجموع حدود 50هزار چاه های فاقد پروانه وجود دارد که  عمدتا عمق زیر 20 متر دارند هیچ یک از آنها شناسنامه ندارند.

یخکشی با تاکید به برداشت به اندازه آب چاه ها گفت: در صورت برداشت بیش از حد مجاز، آّب سفره های زیر زمینی کیفیت خود را از دست داده و شور خواهند شد و در نهایت منجر به نشست زمین و آسیب های زیست محیطی خواهد گردید.

یخکشی با اشاره محدود بودن شرایط شماری از سفره های زیرزمینی بیان کرد: در بعضی مناطق با توجه به محدودیت برداشت آب از دادن مجوز معذوریم و باید برداشت آب کنترل شده باشد.

مدیر عامل آب منطقه ای با اشاره به دو بال مدیریت مصرف آب افزود:  در بحث مدیریت منابع آب یک راس عرضه کنندگان آب  و دیگری مردم هستند، هرچه قدر ما میزان ذخیره و مهار آب را افزایش دهیم اگر الگوی درست مصرفی از طرف مردم رعایت نشود در آینده ای نه چندان دور با بحران کم آبی روبرو خواهیم شد.

وی با اعلام اینکه حدود 2.4درصد از آب های استان در کشاورزی مصرف می شود گفت: اگر بتوانیم 10درصد از این مقدار را مهار کنیم مثل این است معادل سد شهید رجایی آب ذخیره کردیم.

در همین راستا عبدالهی عامل شرکت آب و فاضلاب روستایی مازندران  بر این اعتقاد است که باید تمامی روستاها اقدام به نصب کنتور کنند تا در مصرف آب صرفه جویی ییشتری به عمل آید. از طرفی قیمت آب نیز بسیار پایین است و این یکی از دلایل رعایت نشدن الگوی مصرف است.

بنا بر اظهارات وی  فرهنگ استفاده از آب تغییر کرده و طبق آمار، سرانه مصرف آب بیش از دو برابر نرخ رشد جمعیت است.ورود و خروج آب از منابع تامین آب برابر نیست، مصرف آب بیشتر از میزان ورود آب به منابع است. از طرفی جمعیت رو به افزایش است و مسئله دیگر تغییر الگوی نادرست مصرف هست که در مقایسه با رشد جمعیت بسیار بالاست.ساخت و سازهای بی رویه در روستا و زراعات باغی از دیگر علل کمبود آب در روستاها است که از آب شرب برای مصارف ساختمانی و کشاورزی استفاده می کنند.

دلاور حیدر پوررییس جهاد کشاورزی استان مازندران نیز می گوید: بیشترین میزان خشکسالی مربوط به شرق استان و مناطق انتهایی سد شهید رجایی می باشد که بخشی از آن با هماهنگی های صورت گرفته توسط سازمان مدیریت بحران و شرکت آب منطقه ای مدیریت شد اما حدود 60تا70 هکتار از زراعت برنج طی کشت اول دچار خسارت شد.

برای زراعت تابستانه به دلیل عدم بارندگی و گرمای بیش از حد هوا  با کمبود آب مواجه هستیم که باید در مصرف آب صرفه جویی کرد. کشاورزان باید از هدررفت آب جلوگیری کنند ؛ ما استفاده از سامانه های آبیاری مدرن را برای همین منظور در دستور کار خود قرار دادیم.

وی در پایان خاطرنشان کرد: در حال حاضر باید ذخیره آب های پشت سد را افزایش داده و آب بندان ها را احیا کنیم. بیش از 800 آب بندان در مازندران وجود دارد که باید حجم آب هایشان افزایش یابد.

علی اصغر احمدی مدیر کل اداره مدیریت بحران استان مازندران با بیان اینکه خشکسالی فقط محدود به مازندران نیست عنوان کرد: به جهت شرایط اقلیمی به وجود آمده در دنیا و همچنین افزایش جمعیت نیاز به آب در کل کشور افزایش یافت. در سنوات گذشته در مازندران بارش های خوبی را شاهد بودیم ولی طی سال های اخیر میانگین بارندگی بین 680تا720میلیمتر گزارش شده است که این میزان در بخش های مختلف استان متفاوت است.

مازندران تامین کننده بخشی از برنج کشور و به عنوان پایه اقتصاد کشاورزی شناخته می شود .کم آبی مطلق در استان نداریم اما بعضی ایام سال به خاطر شرایط اقلیمی شاید با تنش های آبی مواجه البته این به این معنی نیست که در مازندران وفور و فراوانی آب داریم و می توانیم به هر شکل دلخواه آن را مصرف کنیم.

مدیرکل ستاد بحران استان مازندران در ادامه گفت: برای جابجایی و یا انتقال مسیر آب به مناطقی که دچار مشکل کم آبی بودند ، مثل شهرستان جویبار و میاندرود جلساتی را با حضور مسئولین مربوطه در جهت تامین آب برگزار کردیم.

وی با بیان اینکه صرفه جویی در مصرف آب موجب تغذیه آب سفره های زیرزمینی می شود گفت: در همه حوزه ها باید از آب استفاده بهینه کرد تا نسل آینده ما دچار بحران کم آبی نشود.

این مسئول تصریح کرد: حدود چهار سال قبل خشکسالی خسارت اندکی در بخش هایی از منطقه به وجود آورد که با تمهیدات لازم مدیریت شد .در راستای پیشگیری از خشکسالی اقدامات خوبی توسط دولت تدبیر و امید صورت گرفت. در سال 94 برای تامین آب شهرستان های نکا، بهشهر،گلوگاه و سایر بخش های استان و سال 95 برای شهرستان های نور، محموآباد  و شرق استان از محل منابع تنش آبی اعتبارات خوبی در نظر گرفته شد.

این مسئول اظهار کرد: در فصل تابستان یه علت گرمای شدید دو اتفاق رخ می دهد. کمبود بارندگی و افزایش تبخیر آب که بخشی از منابع آبی ما از دست خواهد رفت.  از طریق دو راه کوتاه مدت  می توان این موضوع را مدیریت کرد . یکی استفاده بهینه از آب و دیگری استفاده از داشته های آبی سطح استان مثل آب بندان ها، چاه های مجاز، رودخانه ها و سدهای احداث شده و در دست احداث است.

آمارها حاکی از پیشروی دیو خشکسالی تا قلب ذخیره گاه های آبی مازندران، از جمله سد، آب بندان و سفره های زیرزمینی است؛ تهدیدی که کمترین پیامد آن نابودی مهم ترین دارایی اقتصادی استان یعنی کشاورزی به خصوص کشت برنج است.

گزارش از: سمیه ابراهیمی